| Na wzgórzu Grzybowiec (364 m n.p.m.), na skraju lasu, znajduje się ambona widokowa postawiona w roku 2013, z której rozpościera się piękny widok na Piławę Górną. Na dalszym planie widoczne są Góry Sowie. Uważny obserwator dostrzeże także granicę pomiędzy Przedgórzem Sudeckim i Sudetami, czyli sudecki uskok brzeżny. Sudecki uskok brzeżny (SUB) jest jedną z głównych dyslokacji Europy biegnącą w kierunku ESE-WNW na długości ponad 300 km, z czego na docinku blisko 200 km od okolic Vidnavy (Republika Czeska) do Złotoryi reprezentuje wyraźnie zaznaczona skarpa morfotektoniczna. Stanowi go strefa nieciągłości oddzielająca Sudety od Przedgórza Sudeckiego i Niziny Śląskiej, a pod względem geologicznym Sudety od bloku przedsudeckiego. W wyniku ruchów zapoczątkowanych w neogenie (ok. 23 mln lat) sudecki uskok brzeżny rozdzielił te dwie jednostki morfologicznie, powodując wyniesienie Sudetów oraz względne obniżenie bloku przedsudeckiego. Obniżający się blok przedsudecki został przykryty młodszymi osadami, spod których starsze skały odsłaniają się na powierzchni jedynie w postaci wysp. Wysokość krawędzi waha się od 50 do 300 m; w części południowo-wschodniej, do wysokości Bielawy (obszar Gór Sowich) osiąga wysokość 120 - 300 i obniża się w kierunku północno-zachodnim, do 50 m w okolicach Złotoryi (Pogórze Kaczawskie). Wyniki analiz morfometrycznych krawędzi brzeżnej Sudetów wykazują na jego ciągłą aktywność, a największa stwierdzana jest na odcinku Gór Bardzkich. |
Wieża widokowa na Grzybowcu
|
|
Przedgórze Sudeckie na tle Sudetów oddzielone sudeckim uskokiem brzeżnym |
Pierwszą wieżę widokową na Grzybowcu (niem. Pilzberg) wybudowano z inicjatywy utworzonego w 1893 r. w Piławie Towarzystwa Sowiogórskiego. 15 czerwca 1896 roku nastąpiło uroczyste otwarcie. Wieża liczyła 12 m wysokości i miała 2 platformy widokowe, które mogły udźwignąć 15 osób. Jej budowniczym był cieśla i murarz Dorn z Piławy. Wieżę wykonano ze składek pieniężnych miejscowej grupy oraz anonimowych darczyńców. Całe przedsięwzięcie udało się zrealizować dzięki uprzejmości ówczesnego właściciela tego terenu- Andreasa von Krause z Piławy Górnej. Zapewne nie bez przyczyny wybrano akurat to wzgórze. Widok jaki rozpościera się z jego szczytu, należy bodaj do najpiękniejszych w okolicy.
W 1902 r. dzierżoniowskie Towarzystwo Sowiogórskie próbowało nakłonić podległy im oddział w Piławie do przeniesienia wieży z Grzybowca w miejsce rozebranej wieży widokowej na Kluczowskiej Górze. Starania te nie przyniosły jednak rezultatu.
Niestety lokalizacja wieży na Grzybowcu okazała się niezbyt szczęśliwa. Służąca przez osiem lat, nadwyrężona niekorzystnymi warunkami pogodowymi drewniana konstrukcja przewróciła się podczas śnieżnej burzy w nocy 30-31 XII 1904 r. do pobliskiego kamieniołomu, ulegając całkowitemu zniszczeniu. Po tym zdarzeniu szczyt utracił walory widokowe oraz popularność.
Przy ambonie znajduje się nieczynny kamieniołom mylonitów niemczańskich, czyli zmylonityzowanych ("roztartych") gnejsów i migmatytów sowiogórskich. Mylonityzacja jest to proces geologiczny polegający na rozkruszeniu i silnym rozdrobnieniu, a następnie ponownym scementowaniu skał pierwotnych. Mylonityzacja zachodzi w górnych warstwach skorupy ziemskiej, najczęściej w strefach nasunięć oraz dyslokacji o charakterze uskoków.
Mylonity niemczańskie składają się z takich minerałów jak kwarc, skalenie, biotyt i muskowit; przecinają je żyły kwarcowe miąższości do kilku cm. Gnejsy sowiogórskie, z których powstły mylonity pierwotnie były skałami osadowymi, o wieku ocenianym na przedział neoproterozoik-kambr; obecnie są to skały metamorficzne, których pierwotnie osadowy charakter, jest dziś bardzo trudno dostrzegalny
|
|
Przedwojenna pocztówa z Pilawy Górnej z wieżą widokową na Grzybowcu
http://dolny-slask.org.pl/5016438,Pilawa_Gorna,Wieza_widokowa_na_Grzybowcu_dawna.html |
Panorama z Grzybowca - Tablica na wieży widokowej |
|
Widok z Grzybowca na kopalnię "Piława Górna" |
Zaledwie kilkadziesiąt metrów poniżej stanowiska przebiega granica regionalnych jednostek geologicznych bloku przedsudeckiego: masywu Gór Sowich (zbudowanego z gnejsów i migmatytów) i strefy Niemczy (zbudowanej z mylonitów). Jednakże dostrzeżenie tej granicy wymaga wiedzy geologicznej, sporo doświadczenia i odrobiny wyobraźni.Strefa Niemczy ma ważne znaczenie geologiczne. Powstanie jej związane jest z późnowaryscyjskimi ruchami sprzed 350 mln lat. Wówczas to dochodziło do ogólnoświatowego łączenia się mas kontynentalnych w jeden superkontynent zwany Pangeą. W wyniku tego zderzenia powstało potężne pasmo górskie zwane Hercynidami (Waryscydami) ciągnące się w Europie przez Irlandię, południową część Anglii, Bretanię, Masyw Centralny po Reńskie Góry Łupkowe i Masyw Czeski z Sudetami. Strefa Niemczy jest śladem będącymi następstwem połączenia się fragmentów kontynentów, które geolodzy nazywają terranami.
|
Mylonity odsłaniające się na ścianie dawnego kamieniołomu
http://dolny-slask.org.pl/4546540,foto.html?idEntity=4545753
|
|
Jednostki tektoniczne (terrany) na obszarze Geoparku Przedgóre Sudeckie.
|
600 m na północ od szczytu znajduje się węzeł szlaków turystycznych zwany Skrzyżowanie pod Grzybowcem:
czarny - z Ziębic przez Ciepłowody, Przerzeczyn-Zdrój do Piławy Dolnej
zielony - z przełęczy Srebnej przez Ząbkowice Śląskie, Tatarki Okop na przełęcz Tąpadła w Masywie Ślęży
Z Grzybowca do ulicy Chrobrego możemy dojść albo krótszą polną ścieżką za czarnymi znakami albo dróżką na skraju lasu. Po dotarciu do ulicy Chrobrego mamy dwa warianty trasy albo wzdłuż ulicy w kierunku dworca kolejowego lub skręcić na południe polnymi drogami w kierunku miejsca upadku głównej masy meteorytu "Piława Górna". Na wysokości ulicy Kośmińskiej po drugiej stronie ulicy Chrobrego pod numerem 32 znajduje się dawny zespół pałacowo-folwarczny Oberhof. Zbudowany pod koniec XVIII w. w miejscu wcześniejszego dworu, siedziba wielu rodów szlacheckich. Zachowały się zabudowania gospodarcze, w tym dom oficjalistów dworskich, gorzelnia i browar.
|
